Tết Trung thu và những truyền thuyết về ánh trăng Rằm

MỖI NGÀY MỘT MẪU TRUYỆN

Theo phong tục tập quán dân gian của người con Việt trong một năm có ba ngày trăng Rằm chính được biết như là: Rằm tháng Giêng, Rằm tháng Bảy và Rằm tháng Mười. Ba ngày Rằm này được người ta nhắc qua những lời truyền miệng, bằng ca dao, tục ngữ

Uống trà, ngắm trăng, thưởng hoa và ngâm thơ là một thú thanh tao của những ai thích yêu trà, trăng, hoa và thơ. Uống một tách trà, ăn một miếng bánh trung thu dưới ánh trăng Rằm tháng Tám, có lẽ đây là một hình ảnh giúp cho người ta nhớ lại những ký ức tuổi thơ của mình đã có một thời đã từng trông đợi được đón Tết Trung thu.

Có lẽ theo tập quán trồng trọt trong nền văn minh lúa nước lâu đời và tháng Tám cũng là lúc người nông dân thư thản tạm thời được dừng tay chân, nghỉ ngơi sau khi thu hoạch xong các vụ mùa hoa, quả khác nhau, cho nên Tết Trung thu thường được người ta xem như ngày lễ hội ở giữa thu hay là trăng ngày mùa.

Trăng thiên nhiên khi tròn khi khuyết và khoảng thời gian khác nhau này của trăng luôn tạo thành những điều kỳ diệu, không chỉ đem lại những cảm giác thoải mái, êm dịu, tươi đẹp sôi nổi, mà còn là sự hoà quyện, thắt chặt mối quan hệ giữa con người với con người. Trăng Rằm cũng là cái nôi chứa nhiều nghi thức của phong tục tập quán và những truyền thuyết khác nhau, thí dụ như:

Rằm tháng Giêng, ai có tiền thì quảy,

Rằm tháng Bảy, người quảy kẻ không,

Rằm tháng Mười, mười người mười quảy.

Ngoài ra ba ngày Rằm trên được người ta gọi là: Rằm Thượng nguyên, Rằm Trung nguyên và Rằm Hạ nguyên.

Rằm tháng Giêng còn được gọi là Tết Nguyên tiêu, Lễ hội đèn hoa hay Hội hoa đăng. Nó được xem là một trong những lễ hôị đầu xuân mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của người con Việt. Ngày lễ này người ta thường hay mua đồ cúng Phật, cúng thần linh và cúng gia tiên.

Rằm Trung nguyên còn được gọi Tết Trung nguyên. Theo tín ngưỡng truyền thống của người con Việt Nam cho rằng: Rằm tháng Bảy là ngày lễ Xá tội vong nhân nơi Âm phủ lên Dương gian. Do đó người ta làm cỗ bàn, vàng mã cúng gia tiên, cầu siêu cho họ và cúng cho những vong linh không nơi nương tựa. Ngoài ra Rằm tháng Bảy cũng là ngày con cháu báo hiếu ông bà, cha mẹ và tưởng nhớ đến tổ tiên của mình.

Rằm Hạ nguyên còn được biết qua tên Tết Hạ nguyên. Theo quan niệm của ông bà chúng ta ngày xưa nghĩ rằng: Trên Thiên Đình cử thần Tam Thanh xuống trần gian để xem xét việc tốt xấu về tâu với Ngọc Hoàng. Do đó, mọi gia đình phải lo làm lễ để thần Tam Thanh ban phúc lành. Ngoài ra Tết Hạ nguyên cũng là dịp người ta dùng những sản phẩm vừa mới gặt hái xong để cúng tổ tiên.

Trong Phật học đêm trăng tròn ngày Rằm tháng Tư theo phật lịch là đêm đón chào vị Phật lịch sử Thích ca Mâu ni Đản sinh tại vườn Lâm Tì Ni.

Giọt nước mắt nhớ Ngưu Lang của Chức Nữ là hình ảnh của những giọt nước mắt hạnh phúc, ngậm ngùi, tĩnh lặng, khóc cho sự lìa đôi, mà truyền thuyết dân gian cho rằng: ngày 7 tháng Bảy mỗi năm, Ngưu Lang và Chức Nữ chỉ được gặp nhau một lần trên cây cầu Ô Thước bắc qua sông Ngân Hà. Cũng nhờ tích này mà người nhớ đến ngày Rằm tháng Bảy, ngày tổ chức ngày lễ Vu Lan, con cháu về báo hiếu ông bà, cha mẹ và tưởng nhớ đến tổ tiên của mình.

Ngoài tiếng mưa ngâu rả rích giữa trời tháng Bảy thì bên cạnh đó trời đất thiên nhiên cũng dành lại cho con người chiêm bái và ngưỡng mộ một nét đẹp bình dị, tự nhiên, luôn tạo thành những điều kỳ diệu, không chỉ đem lại những cảm giác thoải mái, êm dịu, tươi đẹp sôi nổi, mà còn là sự hoà quyện, thắt chặt mối quan hệ giữa con người với con người. Đó không gì khác hơn là Ánh Trăng.

Ánh sáng trăng khi mờ khi tỏ và trăng có lúc tròn lúc không tròn. Dựa vào chu kỳ thay đổi tự nhiên này mà của ông bà tổ tiên chúng ta đã tính lịch sinh hoạt trong năm và tổ chức lễ hội khác nhau theo tiết trời thí dụ như: ngày Tết Nguyên đán, ngày Tết Trung thu…

Tết Trung thu là ngày lễ giữa mùa thu tức là vào ngày 15 tháng Tám Âm lịch. Trăng to dáng tròn xinh xinh, có lẽ sáng trong như gương và đẹp nhất. Trăng lên cao tỏa sáng khắp khoảng trời xanh thẳm. Trong khung cảnh trăng thanh gió mát, người lớn tắt đèn, ngồi quây quần bên cạnh những tách trà nóng cùng những miếng bánh trung thu thưởng thức ngắm trăng. Trẻ con với những chiếc lồng đèn nho nhỏ, xinh xinh, muôn hình vạn sắc, thắp nến tung tăng đi tìm chú Cuội dưới gốc cây đa và chị Hằng Nga ở trên những từng tầng mây cao thăm thẳm.

Tết Trông Trăng hay Tết Trung thu không chỉ là dịp ngày lễ ăn mừng mùa vụ của người xưa hay là ngày tết vui chơi đặc biệt dành cho trẻ em, mà còn là một phong tục mang đầy đủ ý nghĩa qua hình ảnh Thỏ Ngọc, để nhắc người thấy được những giá trị tốt đẹp của tình yêu thương thân hữu, trước tình cảnh thiệt khó khăn đã đói lại rét, một con thỏ vì thương đồng loại của mình đã tự nhảy mình vào đống lửa thui, để cho những con khác có miếng ăn đỡ đói.

Nếu ánh trăng Rằm Trung thu mang cho người một ánh sáng, dịu dàng, lung linh vô tận không phân biệt một ai, thì ý nghĩa cao đẹp của Thỏ Ngọc này cũng là ánh sáng yêu thương vô giá, giúp cho con người biết suy nghiệm lối sống cao đẹp giữa con người và con người trước những biến động vô thường.

Tuổi đời ngày thêm chồng chất, tuổi thơ của ngày lại càng xa dần. Ánh trăng Rằm Trung thu vẫn còn sáng và tròn trên bầu trời như xưa. Dù trải qua nhiều giai đoạn hay những tình cảnh khác nhau trong cuộc sống, nhưng tất cả người con Việt chúng ta đều được sinh ra từ trong cái bọc yêu thương trong truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ. Người con Việt luôn khát vọng được sống an lành, bình an, xây dựng một đời sống hướng thiện cho mình cũng như cho người.

Như vậy ánh trăng Tết Trung thu không chỉ là hình ảnh để cho mình nhớ về chú Cuội hay chị Hằng Nga của tuổi thơ đã đi qua, mà qua sức mạnh dịu dàng lung linh vô tận của ánh trăng Tết Trung thu, có thể giúp mình làm một huyền thoại như chú Cuội và chị Hằng, cho những trẻ thơ có cảnh đời khó khăn, không được hưởng một cái Tết Trung thu trong tình thương, vui tươi và ầm áp của gia đình như các bạn cùng lứa tuổi của chúng, qua những câu chân ngôn Việt ngữ như sau:

Chú Cuội ngồi dưới gốc đa

Chờ khi trẻ đến đứng ra cho quà.

Hay

Chị Hằng bước xuống trần gian

Tới thăm những trẻ còn mang thêm quà.

TS.Huệ Dân

Đăng 19/07/15

0 Rate up

Star

TRỞ VỀ

BÀI NÀY CHƯA CÓ NHẬN XÉT - BẠN THÌ SAO?

UNDER MAINTENANCE

CÓ LẼ BẠN ĐÃ BIẾT